
نقش کارشناس رسمی دادگستری رشته آتش نشانی و آتش سوزی در برآورد خسارات ناشی از آتش سوزی
منازل، محیط کار و کالاهای مختلف همواره در معرض خطر حریق و آتش سوزی هستند. این آتش سوزی در برخی از مواقع خسارت چندانی را به بار نمیآورد ولی گاهی چنان خساراتی به بار میآورد که جبران آن بسیار مشکل یا به کلی غیرممکن میشود. در این مواقع کارشناس رسمی دادگستری آتش نشانی و آتش سوزی میتواند با استفاده از تخصص خود در این زمینه، میزان خسارات ناشی از آتش سوزی را برآورد نماید.
کارشناس رسمی آتش نشانی برای محاسبه هزینهها و خسارات ناشی از آتش سوزی چندین فاکتور را مد نظر قرار میدهد. وی ابتدا بیمه نامههای مربوط به کالاها یا محل بیمهشده را بررسی میکند و گزارشی کامل از محل آتش سوزی و کالاهای سوختهشده تهیه میکند تا بتواند تصمیم مناسبتری در زمینه برآورد خسارات بگیرد.
یکی از ملاکهای اصلی در صحت بیمه نامه، تطابق نام و مشخصات بیمهشده و صاحب محل آتش سوزی و همچنین تطابق نشانی محل آتش سوزی با موارد مرقوم در بیمه نامه است. در گام بعدی کارشناس دادگستری آتش نشانی مسئله نوع آتش سوزی به لحاظ عمدی یا غیرعمدی بودن و همچنین بررسی دقیق در مورد کانون حریق انجام میگیرد.
یکی از کارهایی که شرکتهای بیمه انجام میدهند این است که ارزش ریالی کالاها و اموال موجود را قبل از حادثه برآورد میکنند. این کار به صورت کاملا تفکیکشده و با دقت کامل انجام میشود. کارشناس رسمی آتش نشانی با بررسی اسناد و مدارک مربوط به برآورد هزینهها قبل از آتش سوزی، سعی میکند که با برآورد میزان تورم ارزش این کالاها را در زمان وقوع آتش سوزی تعیین نماید.
یکی از کارهایی که باید توسط کارشناس مذکور انجام شود، این است که در صورت لزوم و صلاحدید کروکی کالاها و لوازمی که در معرض حریق قرار داشته است را رسم نماید تا بتواند برآورد دقیقتر و جامعتری از میزان خسارت بیابد. وی باید برای برآورد خسارت قیمت و ارزش کالاها را به صورت به روزترین قیمت موجود از کالا برآورد نماید و علاوه بر کالاها، هزینه تعمیر ساختمان را نیز در نظر بگیرد.
کارشناس رسمی آتش نشانی و آتش سوزی، در کنار این موارد برای برآورد خسارت باید تلاش کند که درصد آسیب واردشده به تجهیزات یا ساختمان را هم بسنجد. چون ممکن است یک تجهیز به صورت کامل آسیب ندیده باشد و کماکان قابل استفاده باشد.
در کنار تمامی این موارد، باید صاحبان کسب و کار با مشورت کارشناس دادگستری آتش نشانی، محل خود را در برابر آتش سوزی ایمن سازی کنند تا از اتفاقات ناگوار جلوگیری کنند و نیازی به دریافت خسارت و تعویض اموال منزل نداشته باشند. یکی از موارد مهم و اساسی در مورد اسناد و مدارک، تهیه مدارک پشتیبان است که باید در محلهای مختلفی نگهداری شود تا در صورت وقوع آتش سوزی و از بین رفتن یکی از اسناد، سند دیگر موجود باشد.
از نظر کارشناس رسمی دادگستری، استفاده از بیمه آتش سوزی برای مراکزی که ریسک حریق بالایی دارند، به شدت توصیه میشود و میتواند به آنها کمک کنند که در هنگام وقوع آتش سوزی هزینه اموال خود را تاحدودی بگیرند.

کارشناس رسمی دادگستری رشته آتش نشانی و آتش سوزی در مورد ایمنسازی محیط کار در برابر حریق چه میگوید؟
یکی از مفاهیم اصلی و اساسی که امروز در محیطهای کاری با آن روبرو هستیم، مفهوم ایمنی است. ایمنی در اصطلاح، به معنی میزان یا درجه دوری از خطرات است. ما برای اینکه بتوانیم کار خود را با بهره وری مناسب و در عین حال در سالمترین و ایمنترین حالت ممکن انجام دهیم، نیاز به آن داریم که فعالیتها و محیط کاری خود را ایمن نماییم.
یکی از خطراتی که محیطهای کاری را تهدید میکند، مسئله آتش است که صاحبان کسب و کار را بر آن داشته است که تمهیدات لازم را در این راستا بیندیشند و در این زمینه با متخصصان مختلف از جمله کارشناس رسمی آتش نشانی و آتش سوزی مشورت کنند و بهترین و مقرون به صرفهترین راهکارها را به کار گیرند.
متناسب با پیشرفت بشر در عرصههای مختلف صنعتی و فناوری، خطرات بیشتری متوجه وی خواهد شد و احتمال ایجاد حریقهای شدید و گسترده، بیشتر خواهد شد. برای این کار باید طراحیها و پیشرفتها به شکلی باشد که پیش از هر کار، ریسک آن ارزیابی گردد و خطر حریق آن بررسی شود. کارشناس رسمی دادگستری آتش نشانی و آتش سوزی معتقد است که یکی از ملزومات ایمن سازی محیطها و فعالیتهای کاری که نخستین گام هم محسوب میشود، آموزش نیروی انسانی است.
کارشناس رسمی آتش نشانی بر این باور است که نیروی انسانی، مهمترین و ارزشمندترین سرمایه هر سازمان و کسب و کار به حساب میآید و به همین خاطر باید به بهترین شکل ممکن از آن حفاظت و حراست کرد. حدود 75 الی 80 درصد از حریقهایی که در محیطهای کاری به وقوع میپیوندد، قابل پیشبینی و پیشگیری است و در نتیجه است قبل از هر کار باید عوامل آتشزا و آتشساز در محل کار، شناسایی شود.
یادگیری مهارتهای مهار و اطفاء حریق نیز یکی از مسائلی است که باید در تمامی محیطهای کاری به آن توجه کرد. کارکنان یک سازمان حتما باید در زمینه اطفاء حریق به طرق مختلف مهارت داشته باشند. حریق انواع مختلفی دارد و انواع استاندارد برای طبقه بندی آن وجود دارد. معمولا حریقها را بر اساس مواد سوختنی طبقه بندی میکنند و هر کدام از این مواد، ماده اطفاء حریق خاص خود را میطلبد.
از دیدگاه کارشناس دادگستری آتش نشانی، فراهم کردن تجهیزات اطفاء حریق از جمله جعبههای آتش نشانی (فایرباکس) و کپسولهای اطفاء حریق و همچنین سیستمهای اعلام حریق مانند دتکتورها در محیطهای کاری بسیار مهم و الزامی است. البته باید نحوه کار با این کپسولها نیز به افراد آموزش داده شود. در تمامی محیطهای کاری باید استانداردها و الزامات موثر و مفید برای حفاظت از مواد شیمیایی قابل اشتعال و جلوگیری از قراردادن آنها در کنار موادی که پتانسیل احتراق دارند، تدوین گردد و در دست اجراء قرار گیرد.
یکی از نکاتی که کارشناس رسمی آتش نشانی بر آن تأکید دارد، ارتباط کارآمد و سازنده کسب و کارها و محیطهای کاری با آتش نشانی محل است. این ارتباط کمک مهمی به آن کسب و کار میکند و باعث میشود که در صورت وجود مشکل یا حریق، این سازمان خدمتگزار بتواند بهترین کارایی را از خود نشان دهد و در سریعترین زمان ممکن خود را به محل آتش سوزی برساند و از واردن آمدن خسارتهای شدید و همچنین توسعه و گسترش آتش در محلهای مجاور جلوگیری کند.

نظر کارشناس رسمی دادگستری رشته آتش نشانی و آتش سوزی در مورد علتیابی حریق
با رشد و پیشرفت صنعت و فناوری، مسائل پیش روی بشر روز به روز پیچیدهتر و مشکلتر شد. رشد صنعت خطرات و آسیبهای جدیدتری را متوجه بشریت ساخت. یکی از این خطرات، وقوع حریق در صنایع و امور مختلف است که در حال حاضر کنترل آن در ابعاد بالا کاری بس دشوار است. برای مقابله با حریق، تیمهای متخصص و کاردان آتش نشانی وارد عمل میشوند و پیش از آنکه حوادث ناگواری رخ دهد، اقدام میکنند و تا حد امکان آتش را مهار میکنند.
کارشناس رسمی دادگستری آتش نشانی و آتش سوزی بر این باور است که اگر بتوان علت آتش سوزی را شناسایی و آن را کنترل کرد، به راحتی میتوان جلوی بسیاری از هزینهها را گرفت و از وقوع حوادث بزرگ جلوگیری کرد. از نظر کارشناس رسمی آتش نشانی، وقتی وارد بحث علتیابی حریق میشویم به دو علت عمده عمدی و غیرعمدی برمیخوریم.
وقتی علل عمدی آتش سوزی را بررسی می کنیم، میبینیم که گاهی اوقات اتفاق میافتد که در شرکتهای بزرگ و یا در جاهایی که مبلغ حریق ایجادشده بالاست، افراد محل را بیمه میکنند و سپس با صحنه سازی، محل را آتش میزنند و سپس کار را وارد فاز شرکتهای بیمهای میکنند. در چنین مواقعی، کارشناس رسمی آتش نشانی میتواند با بررسی موارد مربوطه، عمدی بودن آن را تا حدودی تشخیص دهد.
گاهی افرادی که مرتکب جرم و جنایت در محل میشوند، برای این که بتوانند آثار جرم خود را از بین ببرند، دست به ایجاد حریق عمدی میزنند تا از این طریق پلیس و سایر نیروهای متخصص از جمله کارشناس رسمی آتش سوزی را گمراه کنند.
برخی از افرادی که مجبور به پرداخت مالیات هستند، با ایجاد یک حریق عمدی اسناد و مدارک مربوطه را آتش میزنند تا از بند مالیات بگریزند. البته کارشناس دادگستری آتشنشانی با بررسی صحنه حریق میتواند پی ببرد که اگر دفتر اسناد باز بوده باشد، احتمالا حریق عمدی است چون دفتری که بسته باشد، معمولا به طور کامل نمیسوزد.
برخی از افراد هم هستند که واقعا علاقه افراطی به آتش سوزی دارند و با این کار لذت میبرند که با تستهای روانشناسی و روانکاوی میتوان به این مسئله هم پی برد.
گاهی افراد به خاطر رقابتی که با هم دارند، به دنبال آسیب رساندن به یکدیگر هستند. یکی از راههای آسیب همین آتش زدن اموال است و همچنین برخی برای تهدید رقیب خود، بخش کوچکی از اموال وی را دچار حریق میکنند و برخی افراد هم در ازای گرفتن مبالغی دست به آتش زدن اموال دیگران میکنند.
برای آتش سوزی علل غیرعمدی هم ذکر شده است. کارشناس رسمی آتش نشانی و آتش سوزی معتقد است که آتش سوزی به دلایل غیرعمدی به طور کلی به چند دسته تقسیم میشود که یکی از آنها حریق ناشی از برق است. برخی از مواقع اتصال کوتاه، بیاحتیاطی در استفاده از وسایل برقی یا آتش سوزیهای ناشی از جریان برق، مشکلاتی را ایجاد میکند.
گاهی هم مواردی مانند رعد و برق، تابش نور خورشید، جانوران، آتش سوزی خودبخودی والکتریسیته ساکن موجود در محل میتواند به آتش سوزی منتهی شود.
معرفی مشخصات ، صلاحیتهای
کارشناس رسمی دادگستری رشته آتش نشانی و آتش سوزی
• شناخت کامل نسبت به امور ایمنی و آتش نشانی
• نوانایی تحلیل سیستم های پیشرفته ایمنی و آتش نشانی
• توانایی تعیین خسارات ناشی از حوادث و آتش سوزی
• توانایی تحلیل و ارزیابی سیستم ها، طرح ها و پروژه های ایمنی و آتش نشانی
• توانایی علت یابی آتش سوزی ها و حوادث
• توانایی ارزیابی و ارائه طرح ها و برنامه ها
هر چند که در گذشته فعالیتهای این رشته بسیار محدود بود و کارشناسان رسمی دادگستری رشته آتشنشانی و آتشسوزی ارجاع امور کارشناسی آنها چه از محاکم یا مراجع خصوصی بسیار کم اتفاق می افتاد ولی اتفاقات اخیر در کشور و آتشسوزی عمدهای که بوجود آمد باعث شد اعتنا و توجه به این رشته بسیار افزایش پیدا کند ، حتی در محاکم در برخی از مواردی که آتشسوزی اتفاق می افتاد چه در منازل چه در محیطهای بیرون از منازل یا محیطهای صنعتی و اداری و حتی جنگلها و مراتع از اطلاعات مامورین آتشنشانی بصورت کادری استفاده می شد یعنی اظهارنظر آنها مقدم بود و کمتر دیده می شد که نظریه کارشناس اتشفشانی اخذ بشود چون آنها در صحنه حضور پیدا می کردند و در زمان آتشسوزی ماموران آتشنشانی در محل حضور پیدا می کردند و اطلاعات جامع تری نسبت به موضوع آتشنشانی داشتند محاکم نیز به آنها رجوع می کردند ، ولی آتشسوزیهای اخیر مخصوصا آتشسوزی ساختمان پلاسکو که نشأت گرفته در یک اشکال مدیریتی در مدیریت آتشنشانی بود یک امری است که منجر به آن شد تکه توجه بیشتری رشته آتشنشانی بشود ، کارشناسان آتشسوزی و آتشنشانی با توجه به اینکه شناخت کاملی نسبت به امور ایمنی و آتشنشانی دارند امکان توانایی تحلیل سیستمهای پیشرفته ایمنی و آتشنشانی را نیز دارند با استفاده از این ابزارها و شناختی که دارند می توانند خسارتهای ناشی از حوادث و آتشسوزیها را اظهارنظر بکنند ، چون خیلی مهم است توانایی تحلیل و ارزیابی سیستمها مامورین آتشنشانی آنهایی که کارشناس رسمی آتش نشانی هستند باید تحلیل و ارزیابی سیستمها را داشته باشند چون کما اینکه در موضوعاتی که دیدیم نیاز به اطفا حریق بود بدلیل عدم امکان تحلیل و ارزیابی موقعیت و عدم امکان ارائه برنامه و طرح برای اطفا حریق آسیبهای بسیار زیادی را ما ملاحظه کردیم ، حتی جانی و مالی بخود آتش نشانهایی که درگیر بودند و جان خودشان را دست دادند و شهدای بسیار زیادی ما در این موضوع داشتیم شهدایی که از بین رفتن آنها خسارت برای جامعه آتش نشانان بود و خیلی از آنها عزیزانی بودند که تجریه بسیار زیادی در آتش نشانی داشتند پس پروژههای ایمنی و آتش نشانی قبل از آنکه به مرحله اجرا برسد حتما باید با استفاده از توانایی تحلیل و تجربه ی آتش نشانها این طرحها بررسی بشود و اظهارنظر مربوط به ارزیابی سیستمها در آنها بعمل آید. کارشناسان رسمی این رشته معمولاً علت یابی آتشسوزیها و حوادث به آنها مراجعه می شود. قبلاً حضور آتشنشانان در محل پررنگ بود ولی به دلیل اینکه فعالیت آنها عملیاتی است کارشناسان آتش نشانی هستند که علت اصلی آتشسوزی و حوادث را به آنها اشاره می کنند این حوادث شامل تمام حوادثی است که آتش نشانان به آن اعزام میشوند یا موضوعات مربوط به حوادثی است که وظایف آتشنشانی است یعنی تنها موضوع اطفا حریق یا مباحث به آتش سوزی نیست هر موضوع یا حادثهای که در شهر اتفاق بیفتد ، حتی افتادن یک کارگر از یک داربستی که نهایتا آتشنشانی به محل مراجعه می کنند نیزز علت اصلی مسئله را کارشناسان این رشته طی گزارشی ارائه می دهند ، پس به یکبار به موضوع نگاه کنیم با توجه به اهمیت اطفا حریق کارشناسان این رشته باید توانایی ارزیابی و ارائه طرح آنی و برنامه اطفا حریق را در محل داشته باشند. به طبع موضوعاتی که گفته شد هم اینک در شهرها احساسی که بوجود کارشناسان این رشته فارغ از صلاحیتهایی است که اینجا برشمردیم ، به فرض هم اینک شهرداریها برای تغییر کاربریهای که در شهر اتفاق میافتد مثلا یک منزل مسکونی قرار است تبدیل بشود به یک محیط کار، یک منزل کاری تبدیل بشود به یک فضای تجاری ، تغییر کاربریها هر آنچیزی که باشد به سطح بالاتر با توجه به موقعیت ملک و شرایط و قدمت آن کارشناسان آتشنشانی در مورد ایمن بودن محل اظهار نظر می کنند گزارشاتی که کارشناسان رسمی آتشنشانی به عنوان نمونه ارائه می دهند دایر بر ایمن بودن محل یا نیاز به افزودن تجهیزات ایمنی است این تجهیزات ایمنی ممکن است شارژ یک کپسول نصب یک کپسول یا احداث خطوط لوله آتشنشانی باشد برای همین در شهرداریها اظهار نظر کارشناسان آتشنشانی را در پروژههای تغییر کاربریها و مهم تر از همه در احداث پروژههای عمرانی بزرگ مانند مراکز تفریحی ، پروژههای مسکونی بزرگ ، مجتمعهای مسکونی و ساختمانهای که بصورت ترکیبی اداری مسکونی و تجاری از آنها استفاده میشوند را نیاز دارند چون اظهار نظر کارشناسان منجری به بهرهبرداری بهینه از امکانات موجود که با نظر کارشناس احداث گردیده است در زمان آتشنشانی است ، همانطور که دیدیم در بسیاری از برجهای بزرگ که در منطقهآتشسوزی اتفاق افتاد بدلیل عدم ارائه طرحها و اجرا طرحهای آتشنشانی در زمان احداث ،در زمان آتش سوزی دچار مشکلات عدیدهای شدند در کشور ما بسیار بحران حادی است و امیدوارم روی این موضوعات شهرداری بپردازند، تنها تعیین کاربرها یا احداث نباشند، با بازگشت به عقب این پروژهها نیازهای ایمنی و امکاناتی که مربوط به آتشنشانی و آتشسوزی و اطفا حریق در محل برجهای و پروژههای بزرگ نیاز هست ، حتی پس از احداث اقدام بکنند ، پس یکی از کارهایی که این کارشناسان اخیرا برای پروژههای عمرانی شهری انجام می دهند اظهارنظر در امکانات و تجهیزات موجود در پروژههای عمرانی یا کسر یا تایید آنهاست برای انجام امور مرتبط با شهردارهاست.
دستمزد کارشناسان عضو مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده و کانون کارشناسان رسمی دادگستری بر اساس مصوبه حقالزحمه کارشناسی تحت عنوان تعرفه دستمزد کارشناسان رسمی دادگستری توسط قوه قضاییه تصویب و ابلاغ می گردد.
کارشناسان رسمی دادگستری